काठमाडौँ । नेपाली राजनीति र साहित्यमा महत्वपूर्ण योगदान दिनुभएका नेपालको पहिलो जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री बिपी कोइरालाको आज १११औँ जन्मजयन्ती विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइँदैछ ।
कोइरालाको जन्म विसं १९७१ भदौ २४ गते भएको थियो । नेपालमा प्रजातन्त्रको स्थापना तथा पुनःस्थापनाका लागि उनले कोइराला निकै संघर्ष गरेका थिए ।
राणा शासनको समयमा कोइराला आफ्ना बुबा कृष्णप्रसाद कोइराला र परिवारसहित भारत निर्वासनमा बस्नु परेको थियो । त्यसबेला बिपीले पनि भारतको स्वतन्त्रताको लडाइँमा भाग लिएका थिए । भारत स्वतन्त्र भएपछि नेपालमा पनि प्रजातन्त्र स्थापनाका गर्न सहज हुने भन्दै त्यहाँको आन्दोलनमा सक्रिय भएका थिए ।
विसं २००३ मा भारत निर्वासनका क्रममा जहानियाँ राणा शासन अन्त्य गर्न कोइरालाको नेतृत्वमा नेपाली राष्ट्रिय काँग्रेसको स्थापना भयो । २००६ सालमा स्थापना भएको नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसबीच एकता भएपछि २००७ सालको क्रान्ति सफल भएको हो ।
२००७ सालमा क्रान्ति ल्याउन सफल भएपछि मोहन शमशेरको नेतृत्वमा बनेको राणा–कांग्रेस सरकारमा बिपी गृहमन्त्री बने । २०१५ सालको आमनिर्वाचनमा काँग्रेसले दुई तिहाई बहुमत प्राप्त गरेपछि कोइराला प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री बने ।
कोइरालाले नेपालमा राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र र समाजवाद स्थापना गर्न नेतृत्व प्रदान गर्नुका साथै प्रधानमन्त्री हुँदा भूमिसुधार कार्यक्रम लागू गराउनु भएको थियो ।
विसं २०१७ पुस १ गते जननिर्वाचित सरकार हटाएर कोइरालालगायतका नेताहरुलाई सिंहदरबारमा बन्दी बनाइयो । यसको एक महिनापछि नेता कोइराला, संसद्का प्रथम सभामुख कृष्णप्रसाद भट्टराई, नेता गणेशमान सिंहलगायत मन्त्रीलाई सुन्दरीजल बन्दी गृहमा सारियो ।
विसं २०२५ मा जेल मुक्त भएपछि कोइरालाले भारतमा आठ वर्षसम्म निर्वासित जीवन बिताउनु भएको थियो । पछि २०३३ साल पुस १६ गते राष्ट्रिय एकता तथा मेलमिलापको नीति लिएर उनी स्वदेश फर्किएका हुन् । विसं २०३९ साउन ६ गते बिपी कोइरालाको क्यान्सर रोगका कारण निधन भएको थियो ।
साहित्यमा पनि बिपी कोइरालाले महत्वपूर्ण योगदान पु¥याउनु भएको छ । नेपाली साहित्यमा मनोवैज्ञानिक यथार्थवादी धाराका प्रवर्तकका रुपमा चिनने कोइरालाका डेढ दर्जन कृति प्रकाशित छन् ।
