एजेन्सी । इजरायल र हमास बीचको युद्धको सबैभन्दा ठूलो मोड गाजाको अल अहली अस्पतालमा भएको आक्रमण थियो। गाजाको अल अहली अस्पतालमा अक्टोबर १७ मा भएको हमला अत्यन्तै डरलाग्दो थियो। यस आक्रमणमा ५०० जनाको मृत्यु भएको थियो।
अस्पतालमा भएको यो आक्रमणको विश्वभर चर्चा भएको थियो ।
इजरायल र हमासले एकअर्कालाई यस आक्रमणको आरोप लगाएका छन्।
तर, अमेरिकाले यसमा प्यालेस्टाइनको इस्लामिक जिहाद संलग्न रहेको भन्दै इजरायललाई क्लिन चिट दिएको बताइएको छ।
मानवीय अस्पतालमा भएको आक्रमणको सम्पूर्ण विश्वले निन्दा गरेको छ । तर प्रश्न यो छ कि युद्ध हुँदा अस्पताल, विद्यालय, धार्मिक स्थलमा आक्रमण गर्नु उचित हो ? संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्र वा अन्तर्राष्ट्रिय कानूनले युद्धको समयमा अस्पताल र विद्यालयहरूको बारेमा के भन्छ ?
अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानूनले युद्धको समयमा नागरिकहरूलाई सुरक्षा प्रदान गर्दछ। किनभने तिनीहरू युद्धमा भाग लिँदैनन्। सेनाहरू युद्ध लड्छन्। यदि उनीहरूलाई युद्धमा निशाना बनाइन्छ भने यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानूनको उल्लङ्घन मानिन्छ। शत्रुताको समयमा नागरिक, बस्ती र मानवीय कामदारहरूमाथि आक्रमण, आक्रमणको वारेन्टी नभएको अवस्थामा सम्पत्तिको विनाश, यौन हिंसा र गैरकानूनी निर्वासन सबै अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानून अन्तर्गत अपराध मानिएको छ ।
संयुक्त राष्ट्र संघले पहिचान गरेको सबैभन्दा गम्भीर उल्लङ्घनहरू मध्ये कुनै पनि रूपमा विद्यालय र अस्पतालहरूमा आक्रमणहरू छन्। संयुक्त राष्ट्रसंघका अनुसार दुई देश वा दुई समूहबीच युद्ध हुँदा र त्यस अवधिमा त्यस्ता आक्रमणहरू भए त्यसलाई अपराध वा युद्ध अपराध भनिन्छ।
त्यस्ता आक्रमणहरू जेनेभा महासन्धि र अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनको उल्लङ्घन हुन्। यसका लागि नियमहरूलाई ल अफ वार भनिन्छ।
युद्धको समयमा अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानून जेनेभा महासन्धि द्वारा निर्धारण गरिन्छ। इजरायलले पनि यो सम्झौता स्वीकार गरेको छ। चौथो जेनेभा महासन्धि सन् १९४९ मा बनेको थियो । यो शत्रुतामा संलग्न नभएकाहरूलाई सुरक्षा प्रदान गर्ने पहिलो महाधिवेशन थियो। धारा १४ र १८ ले युद्धको समयमा अस्पतालहरूको सुरक्षाको बारेमा कुरा गर्दछ।
धारा १४ बमोजिम युद्धका क्रममा बिरामी, घाइते र गर्भवती महिलाका लागि अस्पताल र सुरक्षा क्षेत्र निर्माण गर्नुपर्ने उल्लेख छ । जबकि धारा १८ ले बिरामी र अस्पतालको सुरक्षा सुनिश्चित गर्दछ। जबकि अतिरिक्त प्रोटोकल एक भन्छ कि चिकित्सा एकाइहरू युद्धको समयमा जहिले पनि सुरक्षित हुनुपर्छ। युद्धको बीचमा उनीहरू कुनै आक्रमणको सिकार नहोस् भन्ने ख्याल गर्नुपर्छ।
रोम स्टेचु एक सन्धि हो। यस सन्धि अन्तर्गत अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालत (आईसीसी) स्थापना भएको थियो। यदि युद्धको समयमा अस्पताल वा सांस्कृतिक भवनहरूमा आक्रमणहरू जेनेभा महासन्धिहरू उल्लङ्घन गर्छन् भने, अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतले त्यस्ता मुद्दाहरूको अनुसन्धान र अभियोजन गर्न जिम्मेवार छ। यही कारणले गर्दा गाजाको अस्पतालमा रकेट हमला हुँदा एक–दुई होइन ५०० जनाको ज्यान गएपछि विश्वभर यसको विरोध भइरहेको छ ।
