काठमाडाैँ । चितवनमा चलिरहेको चितवन महोत्सवको अवसरमा भएको कृषि गोष्ठीमा रासायनिक विषादीको प्रयोग घटाउनुपर्नेमा विज्ञले जोड दिएका छन् ।
‘स्वच्छ उत्पादन, स्वस्थ खाना र युवा उद्यमशीलता विषादीरहित व्यावसायिक कृषि आजको आवश्यकता’ विषयक कृषि गोष्ठीमा कृषि विज्ञ कृष्ण पौडेल, सुजन अमागाईं, चन्द्रप्रसाद अधिकारीलगायतले कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नुभयो ।
उहाँहरुले पछिल्लो समय कृषि उपजमा विषादीको प्रयोग बढ्दै गएकोमा चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो । साथै विषादीको अनियन्त्रित प्रयोग भइरहेकोमा यसलाई घटाउँदै लैजानुपर्नेमा विज्ञको जोड छ । नेपालमा धेरै जसो तरकारीमा विषादीको प्रयोग उच्च रहेको विज्ञको भनाइ छ ।
विषादी छर्दा किसान आफैँ पनि असुरक्षित हुने भएकाले विज्ञहरुले किसानमा थप चेतनाको खाँचो रहेको बताउनुभएको छ । सुधारिएको प्राङ्गारिक कृषि प्रणाली अवलम्बन गरी रासायनिक विषादीको प्रतिस्थापन गर्नु आजको आवश्यकता भएको उहाँहरुको तर्क छ ।
विषादीको जथाभावी बिक्री वितरणलाई पनि नियन्त्रण गर्न जरुरी रहेको कृषि विज्ञले सुझाव दिनुभएको छ । किसानले विषादी प्रयोगको मात्रा बढाउँदै लगेको अवस्थामा यसले मानव स्वास्थ्यसँगै वातावरणमा पनि नकारात्मक प्रभाव पारिरहेको कृषि विज्ञ पौडेलले बताउनुभयो ।
कृषि तथा वन विज्ञान विश्वविद्यालय रामपुर चितवनकी उपकुलपति प्रा.डा.शारदा थपलियाले अहिले प्रयोग भइराखेको विषादी र औषधीले काम नगर्ने अवस्था आएको बताउनुभयो । किसानले कडा खालका विषादी खोज्ने गरेको र नपाएको खण्डमा भएकै विषादीलाई कडा बनाउने नाममा अत्यधिक प्रयोग गरिरहेको उहाँको भनाइ छ ।
एउटा विषादीको निरन्तर प्रयोग गरिरहँदा त्यसलाई किराले सहन गर्न सक्ने क्षमता विकास हुने अवस्थामा विषादीको मात्रा बढाउने नभई विषादीको परिवर्तन गर्नुपर्नेमा उहाँको जोड छ । कृषिमा अब रासायनिक मलभन्दा पनि प्राङ्गारिक मलको प्रयोगलाई बढाउँदै लैजानुपर्ने विज्ञको सुझाव छ ।
